Όπως αναφέρει η παραπάνω πηγή, ο Κρητικός Νότος δεν ήταν τόσο φημισμένος τα χρόνια εκείνα για τον πλούτο, όσο για το πλήθος των ανδρών που ασκούνταν στην πίστη του Χριστού.
Ο Άγιος Κοσμάς ανήκει στην κατηγορία των ασκητών που αφιερώθηκαν στον Θεό με βαθειά άσκηση και τέλεια αποταγή εκ του κόσμου, μέσα σε σπήλαιο που βρισκόταν στα νότια παράλια της Κρήτης.
Οι πνευματικοί του αγώνες έγιναν πολύ γνωστοί. Όπως συνάγεται από τον βίο του έζησε με θεϊκή φλόγα και ασκήθηκε με μεγάλο πόθο ψυχής, αντιμαχόμενος το κοσμικό φρόνημα.
Ο εν λόγω Άγιος στο σπήλαιο όπου αθλήθηκε πνευματικά αποκτώντας μεγάλες αρετές, στο ίδιο σπήλαιο ενταφιάσθηκε με αφάνεια.
Οι γειτονικοί κάτοικοι της ερημιάς μέσα στην οποία έζησε δημιούργησαν λατρεία για αυτόν και επειδή ήταν δύσκολη η πρόσβαση στον Τόπο του σπηλαίου του, μετέφεραν το σκήνωμά του σε πόλη, στολίζοντάς το με ιδιαίτερο τρόπο.
Παρατήρησαν όμως ότι όσο χρονικό διάστημα, περίπου για τρία χρόνια και έξι μήνες, το σώμα του Αγίου Κοσμά του Ερημίτη, βρισκόταν στην πόλη αυτή, μακρυά από τον τόπο της άσκησής του, επικράτησαν ξηρασίες, χάθηκαν τεράστιες σοδειές σιτηρών και σταμάτησε ο ουρανός να δίδει βροχή.
Ομιλία Ηγουμένου Ι.Μονής Κουδουμά Αρχιμ. Μακάριου Σπυριδάκη κατά την Πανηγυρική Υποδοχή του Ιερού Λειψάνου
Τήν κατάσταση αυτή οι άνθρωποι την αιτιολόγησαν εξ αιτίας της μεταφοράς του λειψάνου του ερημίτη στον κόσμο, γι᾽ αυτό και αποφάσισαν να επιστρέψουν το λείψανό του στο σπήλαιο της άσκησής του.
Τότε σταμάτησε η ξηρασία, έπεσε άφθονη βροχή και η γή χόρτασε από νερό. Στο σπήλαιο αυτό το σώμα του Αγίου έμεινε μέσα σε ταφικό μνημείο, τιμώμενο από όλους με περισσή ευλάβεια.
Τό έτος 1058, Βενετσιάνοι έμποροι ήλθαν με πλοίο στα νότια παράλια της Κρήτης, πέρασαν τα δύσβατα μέρη που οδηγούσαν στον τόπο της σπηλιάς που ήταν θαμμένος ο Άγιος το 658, έκλεψαν το σώμα του και το μετέφεραν στη Βενετία, στο γνωστό Νησί του Αγίου Γεωργίου του Μείζονος. Σχετικές πληροφορίες υπάρχουν στο βιβλίο “DELLE INSCRIZIONI VENEZIANE”.
Τό άφθαρτο σκήνωμα του Αγίου παρέμενε στη Βενετία, στον παραπάνω αναφερόμενο Ναό, μέσα σε μιά λάρνακα.
Τό Μοναστήρι αυτό σε ένδειξη σεβασμού πρός τον Άγιο Κοσμά, ανακαίνισε ένα από τα σπήλαια της Ιεράς Μονής, αφιέρωσε Ιερό Ναό στο όνομά του, και κάθε χρόνο γιορτάζει τη μνήμη του, που είναι στις 2 Σεπτεμβρίου, στο συγκεκριμένο σπήλαιο.
Στό διάβα του χρόνου, η Ιερά Μονή Κουδουμά ήρθε, κατά την εκκλησιαστική τάξη, σε επαφή με το παραπάνω Μοναστήρι στη Βενετία, παρακαλώντας να δοθεί τεμάχιο του ιερού λειψάνου του Αγίου.
Μετά από επισκέψεις των πατέρων της Ιεράς Μονής Κουδουμά μαζί με ειδικούς ερευνητές και μετά από μιά μακρά ιστορία συνεννοήσεων, στην τελευταία επίσκεψη της Αντιπροσωπίας της Ιεράς Μονής του Κουδουμά στη Βενετία, αφού προηγήθηκαν μελέτες, εγκρίσεις των Ιταλικών αρχαιολογικών υπηρεσιών, με άδεια του Ρωμαιοκαθολικού Πατριαρχείου Βενετίας, στις 16 Οκτωβρίου 2018, έγινε η τελευταία φάση της αποσφράγισης του ιερού λειψάνου του Αγίου Κοσμά του Ερημίτη.
Στίς 17 Οκτωβρίου 2018 η αποστολή της Ιεράς Μονής Κουδουμά αναχώρησε με πλοίο από τη Βενετία, τα εν λόγω ιερά λείψανα έφθασαν στην Ιερά Μητρόπολη Γορτύνης και Αρκαδίας, στις 20 Οκτωβρίου 2018 και από εκεί κατέφθασαν στο Μοναστήρι του Κουδουμά όπου έγινε η υποδοχή τους και ακολούθησε ιερά αγρυπνία.
Η Εκκλησία Κρήτης χαιρετίζει με βαθειά πνευματική αγαλλίαση, την έλευση του Αγίου Κοσμά του Ερημίτη στον τόπο της άσκησής του, τη Μεγαλόνησο Κρήτη.
Η επανακομιδή τμήματος του ιερού λειψάνου Του στον Τόπο μας αποτελεί, από πλευράς αρχαιότητας, το δεύτερο σπουδαιότερο γεγονός επιστροφής τιμίου λειψάνου, στη Μεγαλόνησο Κρήτη, μετά την επανακομιδή της Τιμίας Κάρας του Αγίου Αποστόλου Τίτου, Πρώτου Επισκόπου της Αποστολικής Εκκλησίας Κρήτης. [...]
Πηγή: Από την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας Κρήτης romfea.gr (φωτο από e-mesara.gr) synaxipalaiochoriou.blogspot.com